Ieu maitot !!!!
Mas quela colha …
Daissar un comentari
Quò fai un brave moment que sei pas vengut de per aquí. Vos tòrne emb una pita colhonada de Gora l’occitaniste e de sa novela amija Babosh, que nos fan daus juecs de mots tan poirits coma los meus !!!
Ne’n veiquí mon preferit !
Gora e Babosh # Las Vacas de Dètz TV sus Vimeo.
Me lance dins l’aventura
Daissar un comentari
Quò fai un brave temps que sei pas vengut de per aquí. Après un periòde un pauc complicat dau punt de vuda personau, complete ma novela vita per una novela acitivitat professionala (òc-plan, queu bilhet se pòt veire coma un publireportatge).
Me lance dins l’aventura editoriala (de segur electronica, sei pas un blogaire per ren). Entau, vau prepausar au monde de se ‘bismar los uelhs sus lors tauletas, esmartfòn e autre escran en tut legir daus libres en occitan (mas tanben en francés).
E coma queu bilhet es publicitari, vos bote los tres titres desjà disponibles (fuec de Dieu !) :
De visitar : lo sit en francés e occitan mai lo blòg en francés e occitan.
Un plan brave chin blanc
Daissar un comentari
Un istòria qu’escrivei i a quauquas annadas e que cresiá aver publiada. Vei-la-quí.
« Ente es ‘queu chenard ? » Danís trembala sus la plaça de la Republica. « Poton ! Poton ! » Coma d’autres, viu ‘quí, sus la plaça, entre las botelhas de bierras e son chin. Son plan brave chin blanc. Son chin que tròba pas. « Poton ! Poton ! » Auva ‘na janglada. Quò ven d’un parcatge sosterrenh. « Poton ? » Entra. Vei dins un canton ‘na fòrma negra. ‘N òme. Mai un chin. Son chin. Son plan brave chin blanc, lo ventre dreibit, la tripalha per terra. E l’òme que vira sa chara vers se. ‘Na chara tot plen de sang.
Virginia e son oncle son ‘sietats davant la television, dins un vielh canapè. Tot es vielh chas lo Jan-Loís. Li plai a Virginia de venir ‘quí. Aima son oncle. Li parla de las oras de temps. En patois, coma eu ditz. Ela, ‘la parla l’occitan. ‘La l’aprenguet a la Calandreta. Lo Jan-Loís es un òme estranh. Totjorn flapit, esrancat. Parla pas tròp mas escota sa nebota. Escota sa vita, sas amors, sas revòltas.
Quò es l’ora de las informacions regionalas. La tela mostra un jornalista plan metut, plan coifat. « Vos parle en directe de la plaça de la Republica a Limòtges. Arser, un vagabond fuguet trobar esventrat, emb son chin meitat devorat, a l’entrada d’un parcatge sosterrenh. Marçau, un companh dau mòrt, nos conta çò que viguet ier ». La camèra passa sus la chara blanchinharda, ‘bracada d’un jòune. « Danís cerchava son chin. Auvei ‘na credada. Corriguei e viguei un tipe emb una peu de lop sus l’eschina que fugiguet dau parcatge. L’i trobei lo Danís mai son chin. »
« Quò es mas de la conariá, tot ‘quò ! Un tipe emb una peu de lop ! Perque pas ET o Dracula ! M’en vau querre quauquaren de beure. Ne’n vo’es tu maitot ? » ‘La pensa que lo gronhament de son oncle voliá dire non. S’en va a la cosina. « N’i a quauquaren que pudís dins ta cosina, Tonton ! Qu’es te qu’a bacat lo chin dau tipe arser ? T’as tornat la charonha maison ? » Virginia ritz de sa blaga que tròba plan fina. Cercha d’ente ven ‘quela odor. Ven d’entre dos muebles. ‘La l’i tròba ‘na peu de lop frenida, limada, cuberta de sang meitat sec.
Passion, Grace and Fire
1 comentari
Me rapele pus, coma, n’i a vint ans de temps, quela casseta ‘ribet dins ma chadena. Tres guitarras que boiravan jazz, flamenco e ròck. Tres guitarras que me fagueren raibar, que m’acompanheren la nuech, lo casque sus l’aurelhas, per m’endurmir.
L’ai surtida n’i a gaire, per me la tornar botar. E auei, la guitarra que de quela casseta me menet
d’acianta au país de mos aujòus, a la descuberta d’un bocin de lor cultura, s’es plantada au Mexic.
Lo flamenco l’ai descubert vertadierament mercés a Paco. Mercés a quela casseta.
L’aviá ‘chaptada per lo jazz, probablament. Benleu per auvir McLaughlin. Mas la descuberta fuguet essenciala.
Una musica essenciala, essenciala a ma vita, tant coma lo jazz o las musicas afrocaribas.
Exercici d’estile
5 Comentaris
Vos vau parlar un pauc de lenga, d’estandardizacion o al mens de çò que ne compreni. Vos vau parlar d’occitan general. En parlar amb lo Domergue Sumien, ai comprés que la creacion d’un occitan estandard es pas una reduccion a un parlar particular o una reduccion del vocabulari. L’occitan estandard pluricentric es un occitan composit, fach amb de causidas normativas de segur, per çò de la gramatica, per çò del vocabulari. Es un occitan amb diferents gostes : auvernhat, gascon, lemosin, lengadocian, nissart, provençal, vivaroalpenc.
Prengam lo vocabulari. Prengam lo mot « chin ». Aqueste mot a de variantas dialectalas : chin, chen. Ne fal causir una per l’occitan estandard. Aquò serà « chin ». Aqueste mot a maitot de sinomims mai o mens frequents o coneguts : can, gos, perre. E tots son valids per l’occitan estandard. « Gos » se ditz pas en Lemosin e « perre » es rare ? Tant pièg. L’occitan estandard es pas un parlar localizat adonc pren lo vocabulari de tots los parlars, manca los francismes inutils.
Vaquí çò qu’es malaisit : la causida entre las formas dialectalas e los francismes. Es lo trabalh dels linguistas de far d’un costat lo recensament de çò qu’existís e de l’autre la causida per la lenga estandard – per que per lo parlar de tots los jorns, amb lo vesin, lo petit, per la poesia amb lo ritme lemosin o vivarés, lo parlar local, amb sas causidas, ligadas a l’usatge es çò que fal.
Finalament, es plan acepte d’escriure en occitan estandard. Per exemple en occitan general (lo qu’a lo gost lengadocian). Sufís d’escriure dins son parlar puei de modificar qualques conjugasons, qualques formas gramaticalas, e de lengadocianizar lo vocabulari. Qu’es çò que veni de far amb aqueste tèxte. Un exercici d’estile. Avetz reconegut lo lemosin jos la pintura lengadociana o semblava de lengadocian vertadier ? Perque, o fal saber, coneissi de parlar lengadocian.
Tornarai escriure en occitan estandard, amb d’autres gostes. Per veire çò que balha. Mas totjorn en partant de mon parlar lemosin. Ne’n coneissi pas d’autre.
La question lingüistica dau divendres : traucar e trauchar
1 comentari
Quand dise a mon pitit « balha-me la man, nos vam traucar la rua », ai totjorn un dobte. Sabe que los dos mots existen : traucar e trauchar. Mas loquau utilizas-tu, te, char lector ?
Dimars 28 d’aust : La Calandreta Lemosina atacada un còp de mai
Daissar un comentari
Tresesme e darrier article de ma retrospectiva de 2002 mercés aus article qu’escriguei per lo Jornalet, categoria « actualitat lemosina« .
La setmana passada, v-onze personas an depausats ‘na requesta au tribunau administratiu de Limòtges per contestar la subvencion atribuïda per la region Lemosin a la calandreta locala. Sostenguts notadament per la Libre Pensée, contestan los 47 000 euros acordats a l’escòla au nom dau principi “credits publics per l’escòlas publicas”.
Lo president dau Conselh Regionau, Jean-Paul Denanot, susprés per la requesta, declaret que “la region es signatària de la charta per lo manten de las lengas regionalas e qu’es per quò que subvenciona la Calandreta dempuei fòrça annadas. Un tal acharnament contra una associacion laïca, que la mission es reconeguda e legitima, es incomprensible”.
D’efiech, la Calandreta Lemosina pareis èsser la cibla de la Libre Pensée dempuei mai d’un an. Quela associacion jacobina e anticlericala sostenguet antan los parents de l’escòla de Landoja que s’opauseren a l’auberjament provisòri daus calandrons dins los locaus de l’escòla dau borg. Landoja, tradicionalament sonat Sent-Marçau, es un vilatge dependent de Limòtges. La merariá aviá decidit a la rentrada passada de lojtar dins una partida desafectada de quela escòla los calandrons, privats de lors locaus abituaus per un auratge violent. L’oposicion d’una partida daus parents viret a l’afrontament ideologic.
Un còp la Calandreta Lemosina tornada dins un bastiment privat, sos opausants s’atacan a sa sorsa de finançament. L’objectiu, si es pas clarament dich, sembla totparier èsser la disparicion de la sola escòla primària bilingüa occitan-francés de l’academia.
Maime Caillon
La question lingüistica dau diluns : « croque-monsieur »
6 Comentaris
Veiquí una novela rubrica dins mon blòg : la question lingüistica dau diluns. Que sirà benleu la dau dimars o dau dimecres la setmana que ven. Qu’es un pauc dins la mesma ideia que las descripcions que comencei de far de mon environament. Adonc, t’explique.
Dissabde de ser, eram a minjar en familha. E ma mia me pauset la question fatidica : « Comment tu dis croque-monsieur en occitan ? » Sabes que ? Lavalada deu pas ne’n minjar. N’i a ben lo cròca-mòrt dins son diccionari mas pas lo croque-monsieur. Adonc, coma iò dire ? Coma los gascons e lor « cracamossur » ? Me sembla la melhor solucion : cròca-monsur. Perque « entrepan chaud au fromatge » me sembla long, fòrça tròp long. E te, coma diriàs-tu lector dau Lemosin o d’alhors ?
Divendres 1er de junh 2012 : dos ecologistas au govern
Daissar un comentari
Segond article de ma retrospectiva 2012 dau Jornalet, categoria “opinion”.
François Hollande ganhet l’eleccion presidenciala francesa lo 6 de mai passat e son prumier ministre, Jean-Marc Ayrault, formet un govern emb los partits politics qu’avián un acord emb lo PS: Euròpa Ecologie Los Verds e lo partit daus radicaus de mança. Adonc, dos ecologistas i participan: Cécile Duflot, secretària nacionala d’EELV, coma ministra de l’Egalitat daus territòris e dau Lotjament mai Pascal Canfin, especialista de l’economia verda, ministre delegat au Desvelopament – lo daus país dau Sud. Lo ministeri de l’Ecologia, dau Desvelopament duradís e de l’Energia (MEDDE) fuguet balhat a Nicole Bricq, anciana vicepresidenta de la comission de las finanças dau Senat marcada au PS. L’an pas balhat a un ecologista per doas rasons. D’en prumier, los ecologistas vòlon mostrar que son capable de gerir d’autres domenis que lo de l’ecologia. Puei perque l’energia fai partida de las competéncias dau MEDDE, energia mai que mai nucleara en França.
Quala serà lor influéncia sus la politica governamentala? Podem supausar que la lei de decentralizacion venenta serà l’òbra de la ministra de l’egalitat daus territòris. Podem esperar qu’i metrà un pauc de las ideias de son partit: mai de poder per las regions e una plaça per las lengas dichas regionalas. De veire çò que farà de las metropòlis dau projecte de Sarkozy, qu’Hollande era pas contra. Per lo demai – l’ecologia, la santat, los transpòrts, l’energia – podem mas esperar en la fòrça de persuasion daus dos ministres e daus parlementaris ecologistas que seràn elegits en junh.
Coma ecologista occitan, serai attentiu a quauques punts precís de la politica governamentala:
– la seguda balhada aus permés d’exploracion e d’expleitacion daus gas e òli d’eschiste que l’acòrd PS/EELV prevei d’abrojar
– los transpòrts mai que mai ferroviaris e los arbitratges entre las LGVs e los liasons localas (TER, transpòrts urbans) per çò de la participacion financiera estatala tras una estructura novela « France Infrastructures »
– lo nuclear perque Hollande sembla pas voler respectar l’acòrd PS/EELV en barrar nonmàs la centrala alsaciana de Fàssene
– la gestion de la sauvatgina, perque tant lo lop qu’es a se tornar installar en Occitània dempuei Itàlia coma l’orsa pirenenca pausan la question de l’equilibri entre proteccion de la biodiversitat, activitat pastorala e torisme mai la de las cooperacions transfrontalieras entre occitans.
Tornarai sus quilhs punts quand l’actualitat zo necessitarà o per far lo bilanç de la participacion ecologista au govern francés.
Lo poleton piu
Daissar un comentari
Benleu coneisses desjà queu grand succès que fuguet numero un en Itàlia l’estiu passat. Una comptina per los pitits que lo meu adòra : Pulcino pio. Exista en italian de segur, mas tanben (per òrdre alfabetic) : alemand, anglés, catalan, castelhan, francés, grec, neerlandés, portugés. Te balhe doas versions, la francesa mai la catalana, que siràn, me sembla, las mai apropriadas per mos lectors.
Manca la version occitana. Adonc, te prepause lo texte en occitan lemosin (revirada de l’originau italian) emb la video instrumentala per que te la pueschas chantar ! E si quauqu’un a lo coratge (o la folia) de l’enregistrar, la publiarai aquì. De segur, lo chantaire podrà gardar l’anonimat !
A la ràdio, n’i a un poleton, a la ràdio, n’i a un poleton…
E lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, elo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a ‘na pola, a la ràdio, n’i a ‘na pola…
E la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu,e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a maitot un jau, a la ràdio, n’i a maitot un jau
E lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a ‘na dinda, a la ràdio, n’i a ‘na dinda…
E la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a un pijon, a la ràdio, n’i a un pijon…
E lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a maitot un chat, a la radio n’i a maitot un chat…
E lo chat miao, e lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a maitot un chin, a la ràdio n’i a maitot un chin…
E lo chin bau bau, lo chat miao, e lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a un chabra, a la ràdio, n’i a un chabra…
E la chabra mee, lo chin bau bau, lo chat miao, e lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a un anheu, a la ràdio n’i a un anheu…
E l’anheu bee, la chabra mee, lo chin bau bau, lo chat miao, e lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a ‘na vacha, a la ràdio, n’i a ‘na vacha
E la vacha mòò, e l’anheu bee, la chabra mee, lo chin bau bau, lo chat miao, e lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a maitot un buòu, a la ràdio, n’i a maitot un buòu…
E lo buòu moo, e la vacha mòò, e l’anheu bee, la chabra mee, lo chin bau bau, lo chat miao, e lo pijon roo, e la dinda glogloglo, e lo jau cacaracà, e la pola còò, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu, e lo poleton piu…
A la ràdio, n’i a un tractor, a la ràdio, n’i a un tractor…
E lo tractor brom, e lo tractor brom, e lo tractor brom, e lo poleton… (fla) ò ò !
Ieu maitot !!!! 